Biesbosch.nu

Magazine juli/augustus 2008


 

Terug naar inhoudsopgave

Column
Weg met natuurontwikkeling II
(Mens en onmens)
   Henk van de Graaf
 

In een kreekje aan het eind van de Sionsloot in de Sliedrechtse Biesbosch lagen in de weekeinden vaak een aantal boten uit Dordrecht afgemeerd. Deze groep mensen zochten elkaar op voor gezelligheid en vertier in de natuur.

In dezelfde kreek leefde een aantal muskusratten die, met hun onverbeterlijke graafwerkzaamheden, de oever waaraan de boten lagen ondermijnden.

Recreatie. Copyright Henk van de Graaf.

Eén van de Dordtenaren klaagde hierover bij de boswachter die de rattenvanger informeerde. Deze plaatste vervolgens een drijvende vangkooi in de kreek met lokvoer, maar vergat de toegangsdeur scherp te stellen zodat de muskusratten de kooi konden leegeten zonder gevangen te worden.

De Dordtenaren, die vanuit hun boten zicht hadden op de vangkooi, moesten grinniken om zoveel domheid en vermaakte zich met de levendige, guitige diertjes die de muskusratten bleken te zijn als ze zich rond de kooi ophielden. Ze plaatste er soms zelfs extra voedsel in om nog meer te kunnen genieten van de ‘bollen wol met buitenboordmotor’ zoals ze de diertjes lachend waren gaan noemen.

De rattenvanger besloot echter tot rigoureuzere maatregelen en wilde een aantal klemmen in de kreek plaatsen, maar de Dordtenaren zeiden dat het niet nodig was. Ze hadden inmiddels wat grond en kunststof matten geregeld waarmee ze de oever provisorisch hadden beschermd tegen verdere ondermijning. Wat hen betrof mochten de muskusratten gebruik blijven maken van de kreek. Ze waren gehecht geraakt aan de diertjes en keken er elk weekend weer naar uit om hun ‘vriendjes’ te zien.

De rattenvanger echter, zei dat het zijn taak was om muskusratten te vangen en plaatste toch een aantal klemmen in de kreek.
Toen op een dag één van de Dordtse kinderen kwam aanlopen met een klem waarin een muskusrat, vastgeklemd aan twee voorpoten, de verdrinkingsdood was gestorven kwamen de Dordtenaren in opstand. Ze haalden de klemmen weg en weigerde de rattenvanger de toegang tot de kreek. Zij zouden voortaan zelf wel zorgen dat de schade die de muskusratten aan de beschoeiing toebrachten zou worden voorkomen of hersteld. Er was dus geen reden meer om de muskusratten te doden. En zo leefden de Dordtenaren en de muskusratten nog lang en gelukkig in de kreek aan het einde van de Sionsloot.

In dit fictieve verhaaltje verandert een muskusrat van een ‘ondier’ in een ‘beschermd’ dier. De vraag is hierbij, waar de mens de grens legt tussen dier en ondier. En waar ligt die dan bij de mens; mens of onmens?
Met andere woorden, i
s de rattenvanger een onmens en veranderen de Dordtenaren van ‘onmensen’ naar 'mensen' door handelend op te treden zonder onmenselijk te worden?

Naar mijn mening zal er bij elk menselijk optreden in de natuur gekeken moeten worden naar, hoe menselijk te handelen en heeft elk individu de ‘verantwoordelijkheid van mens’ om niet als onmens op te treden.
Natuurontwikkeling gaat vaak gepaard met grootschalige, onmenselijke natuurvernietiging voordat de nieuwe natuur zich laat ontwikkelen.

Ik pleit hierbij dan ook voor het toevoegen van een ethicus bij grootschalige natuurontwikkelingsprojecten als uitgevoerd in de Ruigte bezuiden de perenboom en Kort en lang ambacht. Dergelijk grote ingrepen zouden ethisch getoetst moeten worden volgens menselijke maatstaven. Zo kunnen boswachters, projectleiders en uitvoerende als mens, en niet als onmens verder.

Er zijn immers nogal wat zaken misgegaan in dit project (niet compenseren van slikplaten volgens habitatrichtlijnen, weggraven Noorse woelmuizenkolonie, wegbaggeren van het cultuurhistorische kunstwerk de ‘schotbalken’, het mogelijk vergraven van het kerkje van het verdronken dorp Houwelinge en het na jaren onderwater te hebben gestaan, weer leegpompen van een deel van de polders).
Zie column ‘weg met de natuurontwikkeling I’.


Ik vraag me tenslotte af, of het aannemerswerk door Rijkswaterstaat en  Staatsbosbeheer wel juist is uitbesteed. Een dergelijk werk dient te worden uitgevoerd door aannemers met verstand van zaken en niet door rauwdouwers.

Henk van de Graaf
Ps. voor de duidelijkheid; ik spreek geen waardeoordeel uit over individuen of organisaties. Wij hebben in Nederland veelal duidelijke afspraken en wetten waarin is vastgelegd hoe te handelen bij ingrijpende projecten als ‘Ruimte voor de rivier’ en Noordwaard I en II.
Ethische gezien kunnen we echter nog veel leren door ‘onmenselijk’ handelen waar mogelijk te voorkomen zodat we als volwaardige mensen terug kunnen kijken op een ethische verantwoorde uitvoering van natuurontwikkelingsprojecten.

Reageer op dit artikel
Foto
© HenkvandeGraaf/www.stockburo.nl

Terug naar inhoudsopgave

Niets uit deze pagina mag worden gepubliceerd zonder toestemming van de auteur(s).
Ongevraagd gebruik van andermans beeldmateriaal is strafbaar.
2008 © Biesbosch.nu