Twintig jaar bevers
in de Biesbosch
 Jacques van der Neut

 
Enorme publiciteitsgolf
Bij de uitzettingen van de bevers waren diverse hoogwaardigheidsbekleders betrokken. Vooral de uitzetting met Prins Bernhard in 1989 trok een geweldige belangstelling. Onder toeziend oog van zo’n 200 genodigden, tientallen fotojournalisten en diverse cameraploegen kropen twee bevers behoedzaam naar de vrijheid. Deze uitzetting zorgde voor een enorme publiciteitsgolf. De eerste vijf jaar werden de bevers op de voet door biologen gevolgd. Om ze tijdens de aanloopfase van deze herintroductie goed te kunnen volgen werden de meeste dieren voorzien van een zonder. Met een ontvanger en richtantenne konden de onderzoekers de beesten relatief gemakkelijk opsporen en volgen.
Thans staat het wetenschappelijk onderzoek naar bevers in de Biesbosch op een laag pitje. Boswachters van het Staatsbosbeheer en medewerkers van de lokale muskusrattenbestrijding brengen periodiek wel het aantal burchten in kaart en vrijwilligers van de zoogdierenvereniging VZZ voeren in de waterrijke Biesbosch jaarlijks tellingen uit.
Het waarnemen van bevers is niet altijd even gemakkelijk. De forse knaagdieren laten hun sporen in het terrein echter duidelijk achter. De ‘glijbanen’(locaties waar bevers het water in en uit kruipen), de ‘wissels’(vaak belopen paadjes) en karakteristieke vraatbeelden zijn opvallend: aangevreten wilgen, essen, zwarte populieren en zwarte elzen.
In de zomer eten de bevers veel kruiden zoals kattenstaart, fluitenkruid, dotterbloem, gele lis, berenklauw en smeerwortel. Bij de start van het project werd gesteld dat bevervraat een positief effect zou kunnen hebben op de soortenrijkdom en structuur van de doorschietende wilgenbossen. Twintig jaar bevervraat heeft echter niet of nauwelijks geleid tot een opvallende variatie in de begroeiing of grotere afwisseling in het Biesboschlandschap. De effecten van een razende noordwesterstorm zijn bijvoorbeeld veel duidelijker in het landschap waarneembaar. Desondanks is en blijft de Biesbosch, met zijn netwerk van kronkelende kreken en weelderige wilgenbossen, een uitzonderlijk goed bevergebied.

Netwerk
Inmiddels hebben bevers zich ook in de directe omgeving van de Biesbosch gevestigd. Zo zijn er burchten gevonden langs de Boven Merwede (Avelingen), Nieuwe Merwede, Hollandsch Diep, Amer, Bergse Maas, Donge en Oude Maas. Sommige burchten hebben enorme afmetingen en zijn vooral in de winter goed zichtbaar. Het blad is dan immers van de bomen.
De bevers slepen ’s winters veel afgeknaagde boomtakken naar hun burchten. De kieren en spleten stoppen zij vervolgens dicht met slib en blad. Bevers maken niet altijd gebruik van burchten. Zo verblijven zij in de zomermaanden ook wel in legers, in de beschutting van een stel omgewaaide bomen. Na de uitzettingen in de Biesbosch werden er ook bevers uitgezet op andere locaties zoals het Natuurpark Lelystad (zij ontsnapten daar echter uit), in de Gelderse Poort en in Limburg. Vorige maand zijn er enkele bevers uitgezet op een nieuwe locatie in Drenthe (Zuidlaardermeer).
Langzaam ontstaat er een netwerk van beverpopulaties in Nederland. De diverse uitgevoerde natuurontwikkelingsprojecten in het rivierengebied spelen hierbij een belangrijke rol. In het rivierengebied ontstaan immers geschikte woongebieden voor bevers.