De lente is in volle gang. Groene planten maken alle stoffen die nodig zijn voor hun opbouw en groei zelf. Ze gebruiken zonne-energie en in cellen met chlorofyl worden suikers gemaakt uit koolstofdioxide en water. Dieren bezitten geen chlorofyl en zijn dus direct of indirect afhankelijk van planten en hun voeding. Wij mensen zijn meer dan velen van ons beseffen afhankelijk van heel de natuur.

In de loop der tijden is door de ontwikkeling van wetenschap en techniek veel kennis van voedzame en geneeskrachtige eigenschappen van planten verloren gegaan.
Laten we nu eens een kijkje nemen bij de eendenkooi op de Visplaat. Daar staat een plantje dat in Nederland zeldzaam is geworden, maar dat wel in heel Europa gekweekt wordt en dat onze gezondheid goed zal doen, misschien meer dan pillen en drankjes uit potten en flessen: Witte waterkers, tegenwoordig een geslachtsnaam waar Echte- en Slanke waterkers onder vallen. De rijpe vruchten van beide soorten verschillen. Dat verschil is alleen met een loepje te zien. De naam Nasturtium officinalis is veelzeggend: nasturtium komt van nasus tortus , dat 'opgetrokken neus' betekent en verwijst naar de prikkelende mosterdsmaak van de plant. Officinalis geeft aan dat de plant vroeger voorkwam op de door monniken vastgestelde officiële lijst van geneeskrachtige planten. Het Nederlandse 'kers' komt van het Latijnse woord voor toenemen, dit vanwege de snelle groei van het plantje.

Het plantje was al in de tijd van Hippocrates(470 – 377 v.C) bekend om zijn slijmoplossende en opwekkende eigenschappen.

Xenophon, de Griekse geschiedschrijver, meldt hoe de Perzen waterkers aten als energiegevend tonicum vóór de strijd. Volgens Dioscorides (40 – 90 n.C) werkte waterkers als afrodisiacum. Culpeper (17e eeuw) vond uit dat een masker van waterkersblaadjes helpt tegen sproeten en verkleurende plekjes van de huid. Men kende al vroeg de werking van waterkers evenals van speenkruid ter voorkoming van scheurbuik. In onze tijd zijn nog meer werkzame stoffen van de plant bekend en zou hij vaker toegepast kunnen worden als de moderne mens wat meer met de natuur zou durven leven. Vanwege het gehalte aan vitamine C verhoogt het bijvoorbeeld de afbraak van twee schadelijke kankerverwekkende stoffen uit sigarettenrook, te weten N.N.K.(nicotin derived nitrosaminoketon) en benzoapyreen.

De Griekse schrijver Xenophon.

Reumatische en jichtige lieden kunnen baat hebben bij een voorjaarskuur van waterkers vanwege het hoge vitamine C gehalte. Zwavelverbindingen in de plant stimuleren ons immuunsysteem. Als men waterkerssap door de hoofdhuid masseert, zorgt dat voor een betere en dikkere haargroei.

Voor wie in navolging van de Romeinen Witte waterkers liever in de keuken gebruikt: zij is een van de voedzaamste groenten vanwege vitaminen- en mineralengehalte. Stoffen als kalium, jodium, magnesium, ijzer, calcium, natrium, koper en zink zijn allen te vinden in dit bescheiden plantje.

Medicinale planten werden aanvankelijk rauw gegeten en dat was goed, want in verse kruiden blijven vitamine en andere werkzame stoffen het best bewaard.
Jonge verse blaadjes hebben de voorkeur. Ze passen goed bij tomaten, hardgekookte eieren en ansjovis. In roerbakgerechten, bij zalmmoot of omelet smaakt waterkers ook prima.
Het kruid moet wel altijd grondig gewassen, zeker als het groeit in de buurt van vee(vooral schapen): via de leverbot zuigworm kan zij een parasitaire worminfectie, leverbot ziekte veroorzaken. Ook moet men de plant niet langer dan 3 tot 4 weken gebruiken om irritatie van de maagdarm slijmvliezen te vermijden. Tegen die tijd leest U echter weer over een andere plant en diens toepassingen.
 

Reageer op dit artikel
Tekst Marijke Smeenk
Foto's Wikipedia