|
 Boter
bij de vis
Ze zwemmen in rivierwater wat de vervelende eigenschap heeft dat je er weinig tot niets in ziet.
Onder water blijkt het pikdonker wat ook al niet erg helpt en eenmaal boven water hebben ze,
behalve in gebakken vorm, de laagst haalbare aaibaarheidsfactor denkbaar. Vissen; soms lijkt het
wel of we van dode vis alleen maar willen eten en van levende vis niets willen weten. Hoe kan dat?
Onder water gebeuren dingen waar de actiescènes van terminator Arnold
Schwarzenegger bij
verbleken en een aanval van een snoek van twee meter op een kleinere soortgenoot geeft zeker zoveel
spektakel als een jachtluipaard die een antilope verschalkt. Er bestaan alleen nauwelijks beelden
van.
over hoe een heel 'koningshuis'
vakkundig werd opgeruimd
 Zo
hebben er in De Biesbosch een aantal niet mis te verstane 'edele' vissoorten
rondgezwommen.
Met name het koningstrio zalm, steur en elft aangevuld met de lakeien houting, fint en prik hebben
een roemrucht verleden. Helaas is deze hele 'koninklijke familie' begin vorige eeuw vakkundig
'opgeruimd'. Wat rest zijn naast oude legenden het tragische verhaal van hun ondergang.
Niet altijd de leukste verhalen maar ze lezen wel 'lekker weg'. In
vijf artikelen zullen wij trachten deze verhalen weer boven water te halen en daarnaast
aan te tonen dat met het uitsterven van deze vissoorten er een biologische en culturele
kaalslag plaats heeft gevonden. Een kaalslag die ook nu nog plaatsvindt op andere soorten.
een licht gevoel van schaamte als ze
de steurhaak in de vis hadden gejaagd
Oude vissers willen nog wel eens met ontzag over de voormalige vissoorten spreken.
Neem de steur. Zijn enorme lengte en bizarre uiterlijk geeft de steur iets magisch.
Uitgerust met beenplaten in plaats van schubben zwemt de prehistorische vis al een paar miljoen
jaar rond. Ze stamt dus uit een tijd ver voor de mens uit een ei kwam kruipen laat staan door een
boom slingerde. Daarnaast hebben de vissers geweten dat een steur meer dan 100 jaar oud kon worden.
Sommige vissers kregen dan ook een licht gevoel van schaamte als ze de steurhaak in de
majestueuze vis hadden gejaagd.
 Er zijn
inmiddels miljoenen euro's geïnvesteerd in een poging om een aantal vissoorten weer terug te
krijgen in onze rivieren. Voorlopig hoop ik echter dat de 'koninklijke familie' nog even weg blijft.
Zolang er op spiering en paling in het IJsselmeer wordt jacht gemaakt alsof het gaat om muggen in
een slaapvertrek en er van de duizend glasaaltjes nog maar één aankomt in de Sarragossazee om
te paaien, kunnen ze maar beter wegblijven. Zelfs de fel bejaagde muskusrat heeft betere
overlevingskansen. Het gaat zo dramatisch slecht met de paling in het IJsselmeer dat de slogan
aan de viskraam 'koop hier echte IJsselmeerpaling' vervangen kan worden door 'koop snel nog
echte IJsselmeerpaling, want op is op'.
of u echt niet zonder
een palinkje kunt?  Rapporten over overbevissing zijn er genoeg geschreven maar
adviezen om ergens langere tijd vanaf te blijven zetten beleidsmakers zelden om in daden. Het is pappen en nathouden.
Hierdoor worden vissoorten in dusdanige aantallen weggevangen dat de soort nog net in
stand blijft. Hierover voeren vissers, biologen en Europese politici eindeloze discussies met als
inzet 'De kritische voorzorgniveaus' van de verschillende soorten. Ondertussen wordt er gewoon
doorgevist. Zelfs als de maatregelen voor de terugkeer van de zalm in de Rijn succesvol zullen zijn blijft er in
deze tijdsgeest van 'kwantiteit voor kwaliteit' de kans bestaan dat er toch weer op gevist zal
gaan worden. Uiteraard tot een aanvaardbaar niveau zullen wederom de vissers in koor zingen.
Blijkbaar mag er nergens enige overdaad zijn zonder dat de mens het nodig vindt om het meteen
aan te pakken. Waarom kunnen we de vissers niet fatsoenlijk uitkopen, de
stroperij hard aanpakken en een poosje afblijven van bedreigde vissoorten of kunt u echt niet zonder een
palinkje?
de kapitaalkrachtige Hollander
Het verdwijnen van steur en zalm uit onze rivieren had 70 jaar geleden al moeten
leiden tot
grootschalige beschermingsmaatregelen voor de andere soorten. Gezien het feit dat nu de paling
en spiering worden bedreigd, geeft aan dat we nog geen stap verder zijn. We hebben blijkbaar een
slecht collectief geheugen. Misschien moeten we een dodenherdenking voor diersoorten invoeren?
Een dag, inclusief optochten en spandoeken met leuzen als 'Dit mag nooit meer gebeuren' waarbij
we stilstaan bij uitgestorven soorten om zo de lessen uit het verleden levendig te
houden.
 Wij kennen in dit land een grote welvaart en het zou waarachtig een schande zijn als we opnieuw
vissoorten geruisloos laten verdwijnen. Als we niet snel boter bij de vis doen zal de volgende
generatie het moeten doen met dit soort schamele artikeltjes over vissoorten van weleer.
De huidige stropers en vissers zullen hiervoor het visserslatijn leveren zoals hun grootvaders
dat een eeuw geleden voor de steur en de zalm deden.
De paling en de spiering zullen we tegen die tijd wel invliegen vanuit 'Kuala Lumpur' want daar
hebben ze er nog een paar 'teveel' rondzwemmen zodat u, als kapitaalkrachtige Hollander er
geen visje minder om hoeft te eten.
Tekst: Henk van de Graaf
Foto's vissen: Ron Offermans,
www.digischool.nl.
Foto vissers: Biesboschmuseum
Prent:
fragment uit 'Out Hollant van Jacobs van Oudenhoven (1654) waarop een
visser staat afgebeeld. Aan de boot hangt een gekulkte steur.
Tekening vissen:
(Binnenvisserijwet 1912).
Bronnen:
'De zalmvissers van De Biesbosch', P.J.M. Martens.
'Hardinxveld en de riviervisserij', J. M. De jong.
'Riviervissers en boten', P. Verhagen.
'Het laatste palingmaa'l en 'De aal wordt onbetaalbaar' door Jeroen
Trommelen, Volkskrant april 2004.
©
www.biesbosch.nu
Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder de toestemming
van www.biesbosch.nu
|
