Biesbosch.nu

Magazine maart 2006

 

Terug naar inhoudsopgave

Wilgenvloedbos. Copyright DaanBruyster/www.stockburo.nlWilgenkatjes;
     Prille voorjaarsboden
               
Jacques van der Neut
L
ange, druilerige winterdagen liggen ver achter ons. Buiten maakt de natuur zich op voor een nieuw seizoen. Voor mij is de lente het seizoen van fris lentelicht, van verjonging en van gekriebel in je bloed.


Dit keer neem ik wilgenkatjes, prille voorjaarsboden, maar eens onder de loupe.

Temperatuur en standplaats
Wilgenkatjes. Copyright JohnvandenHeuvel/www.stockburo.nlDe bij de lente passende temperaturen laten wel eens op zich wachten. Helemaal niet erg, want de voortekenen van het aanstormende voorjaar zijn onmiskenbaar. De eerste, ontluikende blaadjes van speenkruid en klein hoefblad langs een polderweg of kreek in de Biesbosch. Het eerste staccato van een schuchter zingende tjiftjaf.


Wilgen kunnen in eind februari, begin maart al Hoefblad. Copyright DaanBruyster/www.stockburo.nluitbundig bloeien. De temperatuur en standplaats spelen hierbij een bepalende rol. Bij vorst komt de bloei later op gang. Wilgen in de luwte bloeien eerder dan degene die pal in de wind staan.
De meeste soorten die in onze streken voorkomen zijn gemakkelijk te stekken. Een mooie bijkomstigheid om deze bomen in cultuur te vermeerderen.

Griendwerkers wisten dat als geen ander. Eens werden al de grienden in cultuur gehouden. Het afkomende hout diende als ‘geriefhout’; schopstelen, bezemstelen, weipaaltjes, hoephout (voor de houten vaten), bleeslatten en ga zo maar door. De handel in griendhout is voorbij. Tegenwoordig verwerken we mondjesmaat nog wel wat griendhout in geluidsweringen en zinkstukken en zo. In de Biesbosch wordt er betaald om griend te laten hakken. Nee, de hoogtijdagen van de griendcultuur zijn voorbij, dat is duidelijk.

Tweehuizig 
Wilgkatje. Copyright JohnvandenHeuvel/www.stockburo.nlDe wilg is tweehuizig. Mannelijke bloemen (alleen met meeldraden) en vrouwelijke bloemen (alleen met stampers) komen dus op afzonderlijke bomen voor. De wilgenkatjes bloeien afhankelijk van de soort, vóór, tegelijk met of net na de bladvorming. De opvallende gele katjes trekken tal van insecten, die zodoende meewerken aan de bestuiving. Het verhaal van de ‘bloemetjes en de bijtjes’. De zaden zijn vederlicht en kunnen dankzij een ‘kuif’ van haren, die als een Wilgenschuimbeestje. Copyright DaanBruyster/www.stockburo.nlvalscherm rondom het zaad staat ingeplant, zweven. De kuif zorgt er meteen voor dat het zaad met de voet omlaag landt. Zaden die op een geschikte plaats terechtkomen, kiemen spoedig. Een kale ondergrond is een voorwaarde voor kieming. Daarom typeren we de wilg ook wel als een rasechte pionier.

Na de afsluiting van het Haringvliet in 1970, raakten permanent drooggevallen zandbanken in de Biesbosch, razendsnel met wilgen begroeid. Zo’n proces deed zich ook voor in het Krammer-Volkerak. Na de ingebruikname van de  Philipsdam kwam daar ook massale, spontane wilgenopslag.     

Griend. Copyright DaanBruyster/www.stockburo.nlMoeilijke klus
E
ven al de wilgensoorten uit je hoofd leren is er niet bij. Er zijn immers meer dan 300 soorten.
In het geslacht Salix (wilg) komen bovendien veel bastaarden voor. Een moeilijke klus. Een paar soorten zijn echter zonder veel moeite op goed op naam te brengen. De vroegst bloeiende wilg is de boswilg. In vergelijking met andere soorten heeft deze een duidelijke voorkeur voor vrij droge, Wilgenvloedbos. Copyright DaanBruyster/www.stockburo.nlmatig voedselrijke grond. De Duitse dot is een struikvormige wilg. De gesneden, taaie wilgen-tenen werden vroeger gebruikt om bossen riet en producten uit de griend mee op te binden. De amandelwilg heeft een gladde bast, die ongeveer om de drie jaar ‘vervelt’. Zo ongemerkt ga ik toch weer soorten opnoemen. Een bezoekje aan een ‘salixcetum’ (wilgentuin) werkt denk ik veel beter.
Op je gemak kun je daar alle verschillen opsporen en vergelijken. Succes!

Wilgenbossen. Copyright DaanBruyster/www.stockburo.nl


Tekst Jacques van der Neut, boswachter Staatsbosbeheer
Foto's
© Daan Bruysters en JohnvandenHeuvel/www.stockburo.nl

 

Terug naar inhoudsopgave

Niets uit deze pagina mag worden gepubliceerd zonder toestemming van de auteur(s).
Ongevraagd gebruik van andermans beeldmateriaal is strafbaar
2006 © Biesbosch.nu