Twee
eeuwen geleden
Hannie Visser-Kieboom
 Twee
eeuwen geleden, in januari 1809 vindt één van de grootste
rivieroverstromingen van Nederland plaats, waarbij zo’n 300 mensen
verdrinken.
Er zijn vele prenten bewaard gebleven uit die tijd van de
overstroming. Door de strenge winter vriezen de killen in de
Biesbosch dicht en moet al het rivierwater via Dordrecht naar de zee
worden afgevoerd. Ook ontstaan door de strenge winter van 1809 grote
ijsdammen en achter die ijsdammen stijgt het water soms razendsnel
met dijkdoorbraken tot gevolg. Grote delen langs Maas, Waal en Merwede overstromen zo in januari 1809.
In Werkendam slaat het water 17 gaten
in de dijken. Ook worden veel huizen vernietigd en zo’n 180 mensen
raken aan de bedelstaf. In De Werken en Sleeuwijk zijn 23
dijkdoorbraken. Of er slachtoffers in de Biesbosch te betreuren
zijn, is niet bekend. Er wonen in die tijd nog nauwelijks mensen in
dit onherbergzame gebied. Toch heeft de overstroming van 1809, maar
ook eerdere grote rivieroverstromingen in de 18e eeuw wel
grote gevolgen voor de Biesbosch. En wordt de kiem gelegd voor de
scheiding van de Biesbosch in een Hollands en een Brabants deel. Al
langer zijn waterstaatkundigen het erover eens dat de afvoer van de
grote rivieren tekort schiet. Na de ramp van 1809 stelt Koning
Lodewijk Napoleon nog datzelfde jaar het ‘Comité Central van den
Waterstaat’ in om nu eindelijk een plan te maken en uit te voeren
voor een betere rivierwaterafvoer. Diezelfde Lodewijk Napoleon heeft
overigens de vele dorpen in het rampgebied bezocht en eigenhandig
meegeholpen om de dijken met zandzakken te versterken.
 |
|
Gedenkteken van de schrikkelijke overstrooming in
Gelderland, voorgevallen in 1809.
Rechts uit het midden koning Lodewijk Napoleon.
Copyright
Atlas van Stolk |
 Als oplossing voor de gebrekkige
rivierafvoeren pleiten Jan Blanken en zijn collega F.W. Conrad voor
het graven van een ‘Nieuwe Merwede’. C.R.T. Kraijenhof pleit voor
het beteugelen van de killen in de Biesbosch. Dit doolhof van killen
slibt voortdurend dicht. ‘Voor den goeden afvoer van het opperwater
en van het ijs bleef niet ééne goede riviersprank over’, zo schrijft
Kraijenhof.
Zowel de plannen van Blanken als Kraijenhof voor een
nieuwe riviermond kunnen rekenen op steun van rivierdeskundigen.
Er stroomt echter nog veel water door de Merwede alvorens de plannen
tot uitvoering komen, beide ingenieurs liggen dan allang in hun
graf.
De vorming van de Nieuwe Merwede begint pas in 1850,
veertig jaar na de grote overstroming van 1809. Door het graven van
de Nieuwe Merwede wordt de Biesbosch voorgoed verdeeld in een
Hollandse en een Brabantse Biesbosch. Helemaal klaar is de Nieuwe Merwede pas in 1885. Niet veel later begint ook het graven van de
Bergsche Maas.
Hannie Visser - Kieboom
Reageer op dit artikel
 |
Biesbosch.nu in
samenwerking met: |
 |
|
De
vereniging werkt aan onderzoek en behoud van historisch
erfgoed en het bevorderen van belangstelling voor
historische onderwerpen.
www.historiewerkendam.nl |
|
